Προγεννητικός Έλεγχος

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ

Η μητροτητα ειναι ισως ο πιο συναρπαστικος ρολος για μια γυναικα. Προκειται για ενα ρολο που αρχιζει  απο τη συλληψη, γιατι σχετιζεται πανω απο ολα με τη δημιουργια μιας ζωης. Δεν αφηνει λοιπον κανενα περιθωριο για επιπολαιοτητες.

Η κυηση αποτελει ενα φυσιολογικο και κορυφαιο γεγονος στη ζωη της γυναικας, το οποιο μπορει να επιπλακει με παθολογικες καταστασεις που ισως αποβουν επικινδυνες για τη μητερα και το εμβρυο σε ποσοστο 5-20%. Πλεον, ομως, οι τεχνολογικες προοδοι στην ιατρικη την τελευταια εικοσαετια δινουν τη δυνατοτητα να περιοριστουν οι κινδυνοι αυτοι, αρκει οι μελλοντες γονεις να προετοιμαστουν σωστα και να παρακολουθουν με ορθο τροπο την εγκυμοσυνη.

Στοχος του προγεννητικου ελεγχου και της σωστης παρακολουθησης της εγκυμοσυνης ειναι η οσο το δυνατον μεγαλυτερη εξασφαλιση μιας κυησης χωρις επιπλοκες και η γεννηση ενος ζωντος και υγιους νεογνου.

Τα ζευγαρια πρεπει να ειναι ενημερωμενα και  ευαισθητοποιημενα για την κατευθυνση που πρεπει να εχει τη σημερινη εποχη η σωστη προετοιμασια και η παρακολουθηση της εγκυμοσυνης.

Ο προγεννητικος ελεγχος, τις περισσοτερες φορες απλα επιβεβαιωνει την ελπιδα οτι το εμβρυο ειναι πραγματι υγιες και γερο βοηθησει να περασει το ζευγαρι την περιοδο αυτη με ασφαλεια και ηρεμια. Απο την αλλη μερια, σε περιπτωσεις κατα τις οποιες υπαρχει πιθανοτητα επιπλοκων, ο προγεννητικος ελεγχος συμβαλλει στον εντοπισμο αυτων και στην καταλληλη προετοιμασια του ζευγαριου ωστε να αντιμετωπιστουν με τον καλλιτερο τροπο και να ελαχιστοποιηθουν οι πιθανοτητες να αποβουν επικινδυνες τοσο για την μητερα οσο και για το εμβρυο.

Απο την διαγνωση της εγκυμοσυνης και καθ' ολη τη διαρκεια αυτης  ο γυναικολογος θα  πρεπει να παρακολουθει την εγκυο τακτικα  για να παρακολουθει πχ, την αυξηση του βαρους της, να ελεγχει την πιεση της,  να συνταγογραφει βιταμινες, σιδηρο η και συμπληρωματα διατροφης και οταν χρειαζεται να συστηνει απαραιτητες εξετασεις που μπορει να ειναι εξετασεις ρουτινας η αλλες πιο εξειδικευμενες εξετασεις.

Ξεκινωντας εναν στοιχειωδη προγαμιαιο ελεγχο, θα πρεπει το ζευγαρι να ελεγξει με ηλεκτροφοριση αιμοσφαιρινης την πιθανοτητα στιγματος μεσογειακης αναιμιας. Εαν εχουν στιγμα και οι δυο γονεις, ειναι απαραιτητος ο προγεννητικος ελεγχος στη 12^η εβδομαδα της κυησης με βιοψια τροφοβλαστης.

Ο αιματολογικος ελεγχος της γυναικας χρειαζεται να περιλαμβανει επισης εξετασεις για ηπατιτιδα B και C, αντισωματα ερυθρας, αντισωματα τοξοπλασματος, κυτταρομεγαλοιου και αντισωματα HIV (Aids).

Το ιστορικο του ζευγους ειναι πολυ σημαντικο για τη διαγνωση κληρονομικων νοσηματων η νοσηματων της μελλουσας μητερα οπως διαβητης, υπερταση και αυτοανοσα νοσηματα.

Ο προγεννητικος ελεγχος αφορα σε διαγνωστικες μεθοδους που σκοπο εχουν να ανιχνευσουν και να διαγνωσουν υπαρξη νοσηματων στο εμβρυο.

Χωριζονται σε μη επεμβατικες και επεμβατικες. Η μεγαλη <<ομπρελα>> του προγεννητικου ελεγχου ειναι η υπερηχογραφια, η οποια ανηκει στις μη επεμβατικες μεθοδους. Αλλες μη επεμβατικες μεθοδοι ειναι το τεστ της αυχενικης διαφανειας του εμβρυου με τους βιομηχανικους δεικτες, που ανιχνευει εγκυες υψηλου κινδυνου για χρωμοσωμιακο νοσημα του εμβρυου. Διενεργειται απο την 11^η εως τη 14^η εβδομαδα της κυησης και ειναι συνδυασμος υπερηχογραφηματος και αιμοληψιας της μητερας και το υπερηχογραφημα β' επιπεδου (ανατομικο) που διενεργειται στην 21^η - 22^η εβδομαδα της κυησεως.

Οι επεμβατικες μεθοδοι ειναι η αμνιοπαρακεντηση και η βιοψια τροφοβλαστης {CVS}.

Η  υγεια της μητερας

Η προγεννητικη φροντιδα ειναι ολη η διαδικασια της παρακολουθησης της εγκυμοσυνης και αφορα κυριως στην υγεια της μητερας και εμμεσως του κυοφορουμενου εμβρυου. Η ευθυνη του μαιευτηρα ειναι να παρακολουθει την εγκυο στενα για να μπορεσει να διαγνωσει καταστασεις που χρειαζονται περαιτερω ελεγχο και θεραπεια. Καθηκον της εγκυου ειναι να πειθαρχει στις οδηγιες του γιατρου. Κατα την παρακολουθηση της κυησης μπορουν να διαγνωστουν:

1. Ηπια υπερταση, η εγκαιρη διαγνωση της οποιας αποτρεπει περαιτερω
επιδεινωση με σοβαροτερες συνεπειες οπως προεκλαμψια και λοιπα συνδρομα.

2. Αιματολογικες διαταραχες, απο απλη αναιμια μεχρι διαταραχες
πηκτικοτητας που μπορει να οδηγησουν σε σοβαροτερα προβληματα.

3. Λοιμωξεις της εγκυου, που σε καποιο ποσοστο υπαρχει περιπτωση να
προσβαλουν το εμβρυο οπως: τοξοπλασμωση, ερυθρα, κυτταρομεγαλοιος, παρβοιος.

4. Διαβητης της κυησεως, απο ηπιος που αντιμετωπιζεται με ειδικη
διατροφη, οταν ειναι οριακα διαταραγμενη η καμπυλη σακχαρου, μεχρι την
παθολογικη καμπυλη κατα την οποια η εγκυος θα χρειαστει να λαβει ινσουλινη.

Οι εξετασεις για το εμβρυο

Στο πλαισιο του προγεννητικου ελεγχου οι εξετασεις που διενεργουνται σε
μια εξελισσομενη κυηση ειναι:

1. Υπερηχογραφημα  Α' τριμηνου:  γινεται μεταξυ 11^ης και 14^ης εβδομαδας
        της κυησης, καλυτερα στη 12^η εβδομαδα και υπολογιζεται η
        αυχενικη διαφανεια του εμβρυου. Ακολουθει αιμοληψια της εγκυου για μετρηση
        δυο βιοχημικων δεικτων {B-HCG  και PAPP-A}. Τα αποτελεσματα αναλυονται με
        συγκεκριμενο αλγοριθμο σε ηλεκτρονικο υπολογιστη και απο την επεξεργασια
        αυτη εχουμε ενα κλασμα που αφορα στην πιθανοτητα που εχει η συγκεκριμενη
        εγκυος να κυοφορει εμβρυο με τρισωμιες 21 {συνδρομο down}, 18 kai 13.
        Παραλληλα, ελεγχεται ολη η ανατομια του εμβρυου {εγκεφαλος - πεπτικο -
        καρδια - ουροποιητικο - σκελετος}. Το ποσοστο ανιχνευσης των χρωμοσωμιακων
        ανωμαλιων με το παραπανω τεστ αγγιζει το 95%. Γινεται σε εγκυες ολων των
        ηλικιων. Εαν το ποσοστο κινδυνου ειναι υψηλο συστηνεται επεμβατικος
        προγεννητικος ελεγχος με βιοψια τροφοβλαστης {cvs} η αμνιοπαρακεντηση για
        ελεγχο του καρυοτυπου του εμβρυου. Η αποφαση ανηκει στο ζευγαρι, αφου
        λαβουν υποψη οτι το ποσοστο κινδυνου αποβολης κατα την αμνιοπαρακεντηση η
        το cvs ειναι 1% διεθνως. Η διαδικασια του ελεγχου ολοκληρωνεται σε 1 1/ώρα
        περιπου και τα αποτελεσματα γνωστοποιουνται αμεσα στη εγκυο.


2. Υπερηχογραφημα B' επιπεδου η ανατομικο: διενεργειται μεταξυ 20^ης και 22^ης
        εβδομαδας της κυησης. Σε αυτην την εξεταση που διαρκει περιπου 40 λεπτα
        εως 1 ωρα εξεταζεται απο ειδικους γιατρους η ανατομια του εμβρυου. Επισης
        ελεγχεται ο τραχηλος για την επαρκεια του και ελεγχεται η ροη του αιματος στις
        μητριαιες αρτηριες με doppler. Ta ποσοστα ανευρεσης μορφολογικων ανωμαλιων
        του εμβρυου αγγιζουν το 70% του συνολου.

Ο επεμβατικος ελεγχος

Εαν χρειαστει επεμβατικος προγεννητικος ελεγχος, ακολουθει λεπτομερης
ενημερωση του ζευγους απο τον ειδικο ιατρο σε συνεργασια με τον θεραποντα και η
αποφαση που θα ληφθει ανηκει στο ζευγος.

Η βιοψια της τροφοβλαστης {CVS} διενεργειται συνηθως τη 12^η
εβδομαδα της κυησης. Με λεπτη βελονα και με τοπικη αναισθησια, κατω απο
υπερηχογραφικο ελεγχο και υπο συνεχη αναρροφηση, λαμβανεται ποσοτητα χοριακων
λαχνων που αντιπροσωπευει δειγμα του πλακουντα και αντικατοπτριζει τη
χρωμοσωμιακη συνθεση του εμβρυου.

Η αμνιοπαρακεντηση διενεργειται περιπου τη 17^η εβδομαδα της κυησης. Γινεται ληψη 15 cc αμνιακου υγρου με λεπτη βελονα που οδηγειται απο το γιατρο μεσα στην αμνιακη κοιλοτητα, κατω απο υπερηχογραφικη παρακολουθηση, οποτε εξασφαλιζεται η ασφαλεια της επεμβασης. Η ενοχληση ειναι ελαχιστη και τα αποτελεσματα ειναι ετοιμα κατ' αρχας σε 2 ημερες για τα πιο συχναειναι ετοιμο και το αποτεσματα της λεπτομερους χαρτογραφησης ολου του καρυοτυπου του εμβρυου. Στις μηνιαιες επισκεψεις της εγκυου.

Στις μηνιαιες επισκεψεις της εγκυου γινεται ελεγχος του βαρους της, της
αρτηριακης της πιεσης, των αιματολογικων εξετασεων και της γενικης εξετασης
ουρων. Στις 27 - 18 εβδομαδες διενεργειται καμπυλη σακχαρου της μητερας.

Μεταξυ 32^ης και 33^ης εβδομαδας διενεργειται doppler υπερηχογραφημα για να διαπιστωθει αν η ροη του αιματος στις μητριαιες
και στις ομφαλικες αρτηριες τροφοδοτουν το εμβρυο επαρκως, εμμεσος δεικτης της καλης του οξυγονωσης.

Προς το τελος πια της κυησης μπορει να γινει αξιολογηση του βιοφυσικου προφιλ του εμβρυου που εχει σχεση με τη γενικη του κατασταση και τις εφεδρειες του πλακουντα. Περιλαμβανει ελεγχο των κινησεων του κορμου, των αναπνευστικων κινησεων, του τονου και της ποσοτητας του αμνιακου υγρου. Η τελικη βαθμολογια περιλαμβανει καρδιοτοκογραφημα ηρεμιας και doppler. Ολες οι παραπανω διαγνωστικες μεθοδοι ειναι το αποσταγμα της τεχνολογικης προοδου στην ιατρικη την τελευταια εικοσαετια και συμβαλλουν στη σημαντικη βελτιωση της περιγεννητικης νοσηροτητας και θνησιμοτητας. 

Το ιστορικο του ζευγους ειναι πολυ σημαντικο για τη διαγνωση κληρονομικων νοσηματων της μελλουσας μητερας, οπως διαβητης, υπερταση και αυτοανοσα νοσηματα.

Ο προγεννητικος ελεγχος ειναι ο καλυτερος τροπος για να διασφαλιστει η καλη υγεια της μητερας, αλλα και την καλη υγεια του μωρου, συμφωνα με  τις  τεχνολογικες προοδους στην ιατρικη.

                                                               Ιωάννης Κ. Δημητρακόπουλος 

Μαιευτήρας - Γυναικολόγος

Ιατρείο: Λεωφ. Δημητρίου Γούναρη 196  Γλυφάδα Τ.Κ. 166 74

Τηλ.: 210 6716126  Κιν.: 6940 29 60 60