Ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV):Η συχνότερη σεξουαλικώς μεταδιδόμενη νόσος με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία.

Ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV):

Η συχνότερη σεξουαλικώς μεταδιδόμενη νόσος με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία.

Ιωάννης Κ. Δημητρακόπουλος 
Μαιευτήρας - Γυναικολόγος

Ιατρείο: Λεωφ. Δημητρίου Γούναρη 196  Γλυφάδα Τ.Κ. 166 74

Τηλ.: 210 6716126 Κιν.: 6985 64 64 10

Οι HPV είναι μέλη της οικογένειας Papovaviridae. Οι παραπάνω αποτελούν μια ομαδα ποικιλων ιων που εχουν εντοπισθει σε ανθρωπους και ζωα. Λογω της κλινικης βαρυτητας, οι ιοι αυτοι εχουν μελετηθει εκτενως και προς το παρον εχουν αναγνωρισθεί 118 υποτυποι που έχουν αριθμηθεί (1, 2, 3, 4 κ.λ.π.). Υπάρχουν ισχυρές επιστημονικές αποδείξεις ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας έχει ως βασικό αίτιο την HPV λοίμωξη. Οι τύποι 16, 18, 31 και 45 είναι υπεύθυνοι για το 80% των περιπτώσεων
καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Οι HPV προκαλούν τοπική μόλυνση κυρίως στα γεννητικά όργανα και την περιπρωκτική περιοχή. Η μόλυνση περιορίζεται στα επιθηλιακά κύτταρα και λαμβάνει χώρα όταν ο επιθηλιακός ιστός έχει υποστεί ρήξη.

Προκειται για ενα συνηθισμενο ιο. Η επιμολυνση του ανθρωπινου οργανισμου απο αυτον προκαλει συνηθως κονδυλωματα, τα οποια τις τελευταιες δυο δεκαετιες συγκαταλεγονται στα πιο διαδεδομενα σεξουαλικως μεταδιδομενα νοσηματα, με συχνοτητα ολοενα αυξανομενη στο δυτικο κοσμο. μπορει, ομως, ο ιος ειτε να μην προκαλεσει καμια αλλοιωση ειτε να προκαλεσει προκαρκινικες αλλοιωσεις (δυσπλασιες) οι οποιες, αν δεν αντιμετωπιστουν, μπορει να εξελιχθουν σε καρκινο. Ορισμενοι απο τυπους (στελεχη), του HPV, π.χ., τα 6, 11, 42, 43, 44, αναφερονται ως στελεχη <<χαμηλου κινδυνου>>, δηλαδη προκαλουν συνηθως καλοηθεις αλλοιωσεις, οπως κονδυλωματα. Πιο συχνα θεωρουνται τα στελεχη 6 και 11. Αντιθετα, αλλα στελεχη, π.χ., τα 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 56, 57, θεωρουνται υπευθυνα για την εκδηλωση προκαρκινικων και καρκινικων αλλοιωσεων, γι' αυτο χαρακτηριζονται και ως <<υψηλου κινδυνου>>.

Οι ιοι των κονδυλωματων χωριζονται σε δυο κατηγοριες: σε αυτους που προκαλουν oξυτενη
(μυτερα) κονδυλωματα, που εμφανιζονται στα εξω γεννητικα οργανα, και σ' εκεινους που  ειναι υπευθυνοι για τη
δημιουργια προκαρκινικων αλλοιωσεων, στα εσω γεννητικα οργανα.

Απο τον ιο κινδυνευει να μολυνθει οποιος ειναι σεξουαλικα ενεργος και δε χρησιμοποιει προφυλακτικο. Σημειώνουμε ότι το προφυλακτικό το οποίο έτσι και αλλιώς παρουσιάζει 20% αστοχία λόγω κακής χρήσης μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, όχι όμως και μετάδωσης κονδυλομάτων διότι δεν καλύπτει το όσχεο.

Προκειται για τη συχνοτερα εμφανιζομενη μολυνση σε σεξουαλικα ενεργα ατομα νεαρης ηλικιας, με τις νεες γυναικες ηλικιας 16 εως 25 ετων να αποτελουν ομαδα υψηλου κινδυνου. Μαλιστα, οσο μικροτερη ειναι η ηλικια εναρξης της σεξουαλικης δραστηριοτητας, οσο μεγαλυτερος ειναι ο αριθμος των σεξουαλικων συντροφων και οσο περισσοτερους σεξουαλικους
συντροφους εχουν η ειχαν οι τελευταιοι, τοσο αυξανεται ο κινδυνος HPV -μολυνσης.

Ο ιός HPV μπορεί να μολύνει τους άνδρες το ίδιο εύκολα και με τους ίδιους τρόπους που μπορεί να μολύνει τις γυναίκες, όμως οι περισσότεροι άνδρες που έχουν μολυνθεί από τον ιό HPV δεν παρουσιάζουν ποτέ συμπτώματα ή προβλήματα υγείας λόγω της παραπάνω μόλυνσης. Σε κάποιες περιπτώσεις η HPV λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει στους άνδρες οξυτενή κονδυλώματα, σε ποσοστό όμως πολύ μικρότερο από αυτό των γυναικών (1% στους άνδρες έναντι 10% στις γυναίκες).

Επίσης η HPV λοίμωξη στους άνδρες μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του πέους, του πρωκτού και του στοματοφάρυγγα, αλλά τέτοιοι καρκίνοι είναι σπάνιοι. Παραταύτα οι άνδρες όπως και οι γυναίκες μπορούν να ωφεληθούν από τον εμβολιασμό ενάντια στην HPV λοίμωξη και ουσιαστικά εμβολιασμός των ανδρών ενάντια στην HPV λοίμωξη παράλληλα με τον αντίστοιχο εμβολιασμό των γυναικών θα συντελούσε σημαντικά στον περιορισμό της HPV λοίμωξης τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες.
 Ο ιος μεταδιδεται με τη σεξουαλικη επαφη - κολπικη πρωκτική και στοματικη δια του ενδοφθαλμισμού, δηλαδή για την μετάδωση του ιού δεν είναι αναγκαίο να υπάρχουν ολοκληρωμένες σεξουαλικές επαφές αλλά αρκεί η απλή επαφή μολυνσμένης περιοχής σε υγιή ιστό.  Ειναι αρκετα δυσκολο να μεταδοθει με αλλους τροπους, π.χ., με τα χερια, τα κλινοσκεπασματα κ.λ.π., χωρις ωστοσο αυτο να αποκλειεται εντελως. Στατιστικες μελετες εχουν δειξει οτι η πολλαπλη αλλαγη ερωτικων συντροφων, αλλα και η πρωιμη εναρξη σεξουαλικης δραστηριοτητας σχετιζονται με αυξημενη συχνοτητα μολυνσης με τους διαφορους τυπους του ιου. Απο τους γνωστους μεχρι σημερα τυπους (HPV1,2...,70,...,) τουλαχιστον 22 μπορουν να μολυνουν τη γεννητικη περιοχη προκαλωντας αναλογα με τον τυπο απο καλοηθεις θηλωματωδεις αλλοιωσεις μεχρι βαρειες δυσπλασιες και διηθητικα καρκινωματα (ιοι χαμηλης, μετριας και υψηλης ογκογενετικης δρασης).

Ο χρονος που μεσολαβει απο την επαφη με τον ιο μεχρι την εκδηλωση του ποικιλλει, απο μηνες μεχρι χρονια. Απο τη στιγμη που θα κολλησει κάποιος τον ιο γινεται φορεας, αλλα δε νοσει απαραιτητα. Μπορει, δηλαδη, να εμφανισει τα συμπτωματα πολυ αργοτερα, σε ανυποπτο χρονο - συνηθως οταν το ανοσοποιητικο  συστημα ειναι <<καταβεβλημένο>>. Τα κονδυλωματα μεταδιδονται ειτε απο καποιον που ειναι απλως φορεας ειτε απο καποιον που εχει εκδηλωσει συμπτωματα. Αυτο το οποιο θα εστιασει ο ειδικος δεν ειναι στο αν κάποιος έχει μολυνθει, αλλα στο αν ο ιος εχει προκαλεσει καποια αλλοιωση. Διοτι αυτο που πρεπει να αντιμετωπιστει θεραπευτικα δεν ειναι ο ιος αυτος καθ' εαυτον, αλλα η αλλοιωση που προκαλεσε.

Οι ιοι HPV προσβαλλουν κυριως το δερμα αλλα και την επιφανεια πολλων οργανων οπως του λαρυγγα, του οισοφαγου και της ουροδοχου κυστης κλπ. Η θεση ομως που η μολυνση συσχετιζεται με διαφορες επιπλοκες ειναι το κατωτερο γεννητικο συστημα της γυναικας (τραχηλος, κολπος, αιδοιο).

Ενοχλητικες αλλοιωσεις οπως τα οξυτενη κονδυλωματα αλλα και πιθανα επικινδυνες για τη ζωη, οπως η δυσπλασια και ο καρκινος του τραχηλου της μητρας, σχετιζονται αμεσα με τη μολυνση απο τον ιο

Αν και  η μόλυνση HPV  ευθυνεται σε ποσοστο 93% για τη γενεση του καρκινου της μητρας, αυτη και μονο δεν ειναι σε καμια περιπτωση η αιτια. Πρεπει να τονιστει οτι το 80% των νέων περιπτωσεων μολυνσης με HPV θα απαλλαγουν απο τον ιο σε 12 με 18 μηνες, καθως η χημικη ανοσοανταποκριση του οργανισμου αντιμετωπιζει τον ιο. Επισης  πρεπει να υπογραμμιστει οτι οι χαμηλου βαθμου δυσπλασιες δεν εξελισσονται παντα σε υψηλου βαθμου η σε διηθηττκο Ca.Υπαρχουν αποδειξεις οτι και αλλοι παραγοντες παιζουν ρολο στην εμφανιση του καρκινου της μητρας.

Μεχρι τωρα μαζι με τον ιο HPV έχουν ενοχοποιηθει το καπνισμα, η χρηση αντισυλληπτικων και συνυπαρχουσες λοιμωξεις οπως π.χ. HSV (ερπης γεννητικων οργανων).

Μια στις δεκα γυναικες προσβαλλεται απο γεννητικα κονδυλωματα, πριν τα 45 ετη, με αυξανομενη συχνοτητα εμφανισης στις νεαρες γυναικες, συμφωνα με τα αποτελεσματα κλινικης μελετης, η οποια δημοσιευεται στο περιοδικο <<infectious diseases>>. Απο τη συγκεκριμενη μελετη, η οποια συμπεριελαβε σχεδον 70.000 γυναικες, ηλικιας 18-45 ετων, απο τεσσερις σκανδιναβικες χωρες, αποκαλυπτεται οτι τουλαχιστον σε μια στις δεκα γυναικες εχει καταγραφει τουλαχιστον ενα επεισοδιο κλινικα διαγνωσμενων γεννητικων κονδυλωματων. Η αναλογια ηταν 9,5% στη Νορβηγια, 10,1%, στη Δανια, 11,3% στη Σουηδια και 12% στην Ισλανδια.

Aναλυτικοτερα, συμφωνα με τον καθηγητη απο το ινστιτουτο επιδημιολογιας του καρκινου στην κοπεγχαγη, κ. Susanne Kruger Kjaer, σε πολλες χωρες δεν υπαρχει παρακολουθηση των γεννητικων κονδυλωματων. Στο Ηνωμενο Βασιλειο, οπου υπαρχει τετοια καταγραφη, προσφατες αναφορες δειχνουν οτι η διαγνωση των γεννητικων κονδυλωματων εχει αυξηθει περισσοτερο απο πεντε φορες αναμεσα στο 1972 και το 2006 και εχει προσεγγισει σχεδον τις 60.000 περιπτωσεις γυναικων μονο για το 2006. Τα τελευταια δεκα χρονια, οι διαγνωσεις της πρωτης εκδηλωσης των γεννητικων κονδυλωματων στο ηνωμενο βασιλειο εχουν αυξηθει εως 20%, οι υποτροπες υπολογιζονται στο 30% ολων των περιπτωσεων, ενω ενα επιπλεον 12% αφορουσε επεισοδια που χρειαζονταν αντιμετωπιση για περισσοτερο απο τρεις μηνες. Οι διαγνωσεις εχουν σταθερα μεγαλυτερη συχνοτητα σε νεαρους ενηλικες, ενω η συχνοτητα τους σε γυναικες ηλικιας 16-24 ετων ειναι εξι φορες μεγαλυτερη
απο οτι στο συνολο των γυναικων.    

Ο επιπολασμος της λοιμωξης των γυναικων στις ΗΠΑ απο τον ιο των ανθρωπινων θηλωματων (HPV) παρουσιαζει ιδιαιτερο ενδιαφερον. Για να μελετηθει ο επιπολασμος του HPV σε γυναικες ηλικιας 14-59 ετων, αναλυθηκαν με την τεχνικη PCR, κολπικα εκκριματα που συλλεχθηκαν απο τις ιδιες τις συμμετεχουσες και εντοπιστηκαν 37 τυποι του HPV.

Tο 27% των 1921 δειγματων που μπορουσαν να χρησιμοποιηθουν προς αναλυση βρεθηκαν θετικα στον HPV. O επιπολασμος ηταν αυξημενος, της ταξεως του 45%, στις γυναικες ηλικιας 20-24 ετων (34% για εκεινες ηλικιας 14-24 των) και πιο μειωμενος μεταξυ γυναικων ηλικιας 50-59 ετων, της ταξεως του 20%. O επιπολασμος για τους 4 τυπους του HPV που καλυπτε το εμβολιο ηταν στο 1,3% για τον τυπο 6, στο 0,1% για τον τυπο 11, στο 1,5 για τον τυπο 16 και 0,8% για τον τυπο 18 (οι τελευταιοι τυποι θεωρουνται υπευθυνοι για το 70% περιπου των συμβαματων καρκινου του τραχηλου). O επιπολασμος του HPV στις γυναικες που ανεφεραν οτι δεν ειχαν ποτέ καμια σεξουαλικη επαφη ανηλθε στο 5%.

Οι προδιηθητικές μορφές είναι 100 φορές συχνότερες από τον διηθητικό καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και για τον παραπάνω λόγο η πρόληψη, πρωτογενής ή δευτερογενής έχει πολύ μεγάλη σημασία.