
ΙΩΑΝΝΗΣ Κ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΚΕΝΤΡΟ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΑΣ ΓΛΥΦΑΔΑ
Νεότερα δεδομένα σχετικά με την πρόληψη του Καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Νεότερα δεδομένα σχετικά με την πρόληψη του Καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Ιωάννης Κ. Δημητρακόπουλος
Μαιευτήρας - Γυναικολόγος
Ιατρείο: Λεωφ. Δημητρίου Γούναρη 196 Γλυφάδα Τ.Κ. 166 74
Τηλ.: 210 6716126 Κιν.: 6985 64 64 10
Ο καρκίνος του τραχήλου της
μήτρας αποτελεί την δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες
ηλικίας 15 έως 44 χρονών.
Στην Ευρώπη κάθε χρόνο περίπου
30.000 γυναίκες εμφανίζουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και περίπου 15.000
γυναίκες πεθαίνουν από το νόσημα αυτό. Σε παγκόσμιο επίπεδο νοσούν κάθε χρόνο
περίπου 500.000 γυναίκες από τις οποίες περίπου οι μισές καταλήγουν.
Με άλλα λόγια, 40 γυναίκες
πεθαίνουν καθημερινά στην Ευρώπη από μια νόσο που τώρα πλέον είναι δυνατόν να
προληφθεί.
Ο τράχηλος είναι το κατώτερο
σημείο της μήτρας που συνδέεται με τον κόλπο. Ανάμεσα στο εξωτερικό και στο
εσωτερικό τμήμα του τραχήλου της μήτρας, υπάρχει μια πολύ ευαίσθητη περιοχή που
υφίσταται αλλαγές σε διάφορες περιόδους της ζωής της γυναίκας όπως στην
εφηβεία, στην εγκυμοσύνη, στην εμμηνόπαυση, και είναι το σημείο από όπου ξεκινά
ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας.
Σε αντίθεση με άλλους καρκίνους,
ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας δεν είναι κληρονομικός. Προκαλείται συνήθως
από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV). Ορισμένοι τύποι αυτού του ιού μπορούν να μετατρέψουν τα
υγιή τραχηλικά κύτταρα σε παθολογικά κύτταρα.
Ο καρκίνος του τραχήλου της
μήτρας εξελίσσεται σε ένα μικρό ποσοστό του προσβεβλημένου πληθυσμού και
συνήθως μέσα σε μεγάλο χρονικά διάστημα (από μερικά χρόνια μέχρι και αρκετές
δεκαετίες.)
40% των γυναικών που νοσούν από καρκίνο του
τραχήλου της μήτρας βρίσκεται μεταξύ 35 και 45 ετών.
Ο ιος HPV, που προκαλει, μεταξυ αλλων,
κονδυλωματα, αποτελει την πιο συχνα εμφανιζομενη σεξουαλικως μεταδιδομενη νοσο.
Προκειται για τη συχνοτερα εμφανιζομενη μολυνση σε σεξουαλικα ενεργα ατομα, με
τις νεες, κυριως, γυναικες ηλικιας 16 εως 25 ετων να αποτελουν ομαδα υψηλου κινδυνου.
Ωστοσο, ερευνες δειχνουν οτι 3 στις 4 γυναικες στην ελλαδα εχουν τον ιο, αλλα
δεν τον γνωριζουν.
Παραταύτα, πολλές γυναίκες στην
Ελλάδα γνωρίζουν την σχέση που έχουν η HPV μόλυνση και ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας. Σε μια μελέτη που έγινε πρόσφατα από το τμήμα
κολποσκόπησης του Αρεταίειου νοσοκομείου στην Αθήνα, μελετήθηκαν το επίπεδο
γνώσεων σχετικά με την σχέση που έχουν η HPV λοίμωξη και ο καρκίνος του τραχήλου
της μήτρας αλλά και η σεξουαλική συμπεριφορά γυναικών με HPV λοίμωξη.
Μελετήθηκαν 47 γυναίκες με HPV λοίμωξη κατά την περίοδο
Ιανουάριος 2008 - Ιανουάριος 2009. Η μέση ηλικία των ασθενών ήταν 35,7 έτη.
Η πλειοψηφία των παραπάνω
γυναικών ήταν παντρεμένες ή σε μόνιμη σχέση (60%), και είχαν υψηλό μορφωτικό
επίπεδο (61,7%, είχαν πανεπιστημιακή μόρφωση). 16 γυναίκες ήταν καπνίστριες,
ενώ ο μέσος όρος σεξουαλικών συντρόφων ήταν 6 (από 1 έως 30). Ο μέσος χρόνος
μέχρι την διάγνωση της HPV
λοίμωξης ήταν 3 έτη. Η μέση ηλικία της πρώτης σεξουαλικής επαφής ήταν τα 18 έτη
ενώ ο μέσος όρος ηλικίας κατά το πρώτο τεστ Παπ ήταν τα 24 έτη. 34% των
παραπάνω γυναικών χρησιμοποιούν τακτικά προφυλακτικό, παρά το γεγονός ότι το
70% αυτών πιστεύει ότι το προφυλακτικό είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος
προστασίας από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Η πλειονότητα των παραπάνω
γυναικών είχαν ενημερωθεί σχετικά με την HPV λοίμωξη και τα άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Οι
περισσότερες από τις παραπάνω γυναίκες δήλωσαν ότι γνωρίζουν αρκετά πράγματα
σχετικά με την HPV
λοίμωξη (74,5%) και τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας (68,1 %), ενώ το 72,3%
γνωρίζουν την σχέση της HPV
λοίμωξης και του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. 80% των παραπάνω γυναικών
πιστεύουν ότι η HPV
λοίμωξη είναι πολύ κοινή στις γυναίκες και 70% πιστεύουν ότι η χρήση
προφυλακτικού προστατεύει από την HPV λοίμωξη και τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Από τις
παραπάνω γυναίκες 76,6% γνώριζαν την ύπαρξη εμβολίου κατά της HPV λοίμωξης.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι
γυναίκες της μελέτης παρουσιάζουν επαρκή γνώση σχετικά με την HPV λοίμωξη. Σε ότι αφορά ιατρικά θέματα
οι γυναίκες της μελέτης ήταν αρκετά καλά ενημερωμένες, όμως δεν συμβαίνει το
ίδιο σχετικά με θέματα σεξουαλικής υγείας. Επίσης σε πολλές περιπτώσεις ο
χρόνος που πέρασε από την πρώτη σεξουαλική επαφή μέχρι το πρώτο τεστ
Παπανικολάου ήταν πολύ μεγάλος και άρα είναι πολύ σημαντικό να υπάρξει
καλλίτερη ενημέρωση σχετικά με την μεγάλη αξία που έχουν οι τακτικοί
γυναικολογικοί έλεγχοι.
Στην περιοχή της Αχαΐας η HPV λοίμωξη είναι πολύ συχνή
στον πληθυσμό αναπαραγωγικής ηλικίας. Ο HPV 16 είναι ο τύπος που επικρατεί, ενώ συχνά ανευρίσκονται και
άλλοι κοινοί υψηλού κινδύνου γονότυποι HPV. Οι παραπάνω τάσεις σχετικά με την επιδημιολογία της HPV λοίμωξης αντικατοπτρίζουν
κοινονιο-οικονομικές και δημογραφικές παραμέτρους, την δυναμική των ρευμάτων
μετανάστευσης, αλλά και μοτίβα σεξουαλικής συμπεριφοράς. Τα παραπάνω
συμπεραάσματα προέκυψαν από πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου
Πατρών που αφορά 240 ασθενείς του παραπάνω νοσοκομείου.
Τα ποσοστά HPV λοίμωξης είναι επίσης υψηλά σε σεξουαλικά ενεργές έφηβες.
Γενικά οι έφηβες αποτελούν μια ευπαθή ομάδα σχετικά με τα σεξουαλικώς
μεταδιδόμενα νοσήματα συμπεριλαμβανόμενης και της HPV λοίμωξης, διότι παρουσιάζουν σχετικά
απελευθερωμένη σεξουαλική συμπεριφορά παρά το γεγονός ότι το αναπαραγωγικό τους
σύστημα δεν έχει ωριμάσει πλήρως.
Σε μελέτη που έγινε από το
Πανεπιστήμιο Αθηνών από τον Ιανουάριο του 2008 έως και τον Ιούλιο του 2011
μελετήθηκαν 149 σεξουαλικά ενεργές έφηβες με μέσο όρο ηλικίας τα 17,3 έτη. Από
αυτές 62 (42%) παρουσίαζαν HPV
λοίμωξη, 30 είχαν μολυνθεί από πολλούς τύπους HPV, και 54 είχαν μολυνθεί από
τουλάχιστον ένα τύπο υψηλού κινδύνου. Καθώς η ηλικία της πρώτης σεξουαλικής
επαφής μειώνεται ο εμβολιασμός κατά του HPV και η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση θα πρέπει να ξεκινά νωρίς
στην εφηβεία για να μειωθούν οι αρνητικές επιπτώσεις μη ασφαλών σεξουαλικών
πρακτικών.
Οι HPV είναι
μέλη της οικογένειας Papovaviridae. Οι παραπάνω αποτελούν
μια ομαδα ποικιλων ιων που εχουν εντοπισθει σε ανθρωπους και ζωα. Λογω της κλινικης
βαρυτητας, οι ιοι αυτοι εχουν μελετηθει εκτενως και προς το παρον εχουν αναγνωρισθεί
118 υποτυποι που έχουν αριθμηθεί (1, 2, 3, 4 κ.λ.π.). Υπάρχουν ισχυρές
επιστημονικές αποδείξεις ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας έχει ως βασικό
αίτιο την HPV λοίμωξη. Οι τύποι 16, 18, 31 και 45 είναι υπεύθυνοι για το
80% των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Οι HPV προκαλούν τοπική μόλυνση κυρίως στα
γεννητικά όργανα και την περιπρωκτική περιοχή. Η μόλυνση περιορίζεται στα
επιθηλιακά κύτταρα και λαμβάνει χώρα όταν ο επιθηλιακός ιστός έχει υποστεί
ρήξη.
Προκειται για
ενα συνηθισμενο ιο. Η επιμολυνση του ανθρωπινου οργανισμου απο αυτον προκαλει
συνηθως κονδυλωματα, τα οποια τις τελευταιες δυο δεκαετιες συγκαταλεγονται στα
πιο διαδεδομενα σεξουαλικως μεταδιδομενα νοσηματα, με συχνοτητα ολοενα
αυξανομενη στο δυτικο κοσμο. μπορει, ομως, ο ιος ειτε να μην προκαλεσει καμια
αλλοιωση ειτε να προκαλεσει προκαρκινικες αλλοιωσεις (δυσπλασιες) οι οποιες, αν
δεν αντιμετωπιστουν, μπορει να εξελιχθουν σε καρκινο. Ορισμενοι απο τυπους
(στελεχη), του HPV, π.χ.,
τα 6, 11, 42, 43, 44, αναφερονται ως στελεχη <<χαμηλου κινδυνου>>,
δηλαδη προκαλουν συνηθως καλοηθεις αλλοιωσεις, οπως κονδυλωματα. Πιο συχνα θεωρουνται
τα στελεχη 6 και 11. Αντιθετα, αλλα στελεχη, π.χ., τα 16, 18, 31, 33, 35, 39,
45, 51, 56, 57, θεωρουνται υπευθυνα για την εκδηλωση προκαρκινικων και
καρκινικων αλλοιωσεων, γι' αυτο χαρακτηριζονται και ως <<υψηλου
κινδυνου>>. Οι ιοι των κονδυλωματων χωριζονται σε δυο κατηγοριες: σε
αυτους που προκαλουν oξυτενη
(μυτερα) κονδυλωματα, που εμφανιζονται στα εξω γεννητικα οργανα, και σ'
εκεινους που ειναι υπευθυνοι για τη
δημιουργια προκαρκινικων αλλοιωσεων, στα εσω γεννητικα οργανα.
Απο τον ιο
κινδυνευει να μολυνθει οποιος ειναι σεξουαλικα ενεργος και δε χρησιμοποιει
προφυλακτικο. Σημειώνουμε ότι το προφυλακτικό το οποίο έτσι και αλλιώς
παρουσιάζει 20% αστοχία λόγω κακής χρήσης μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης
καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, όχι όμως και μετάδωσης κονδυλομάτων διότι δεν
καλύπτει το όσχεο.
Προκειται για
τη συχνοτερα εμφανιζομενη μολυνση σε σεξουαλικα ενεργα ατομα νεαρης ηλικιας, με
τις νεες γυναικες ηλικιας 16 εως 25 ετων να αποτελουν ομαδα υψηλου κινδυνου. Μαλιστα,
οσο μικροτερη ειναι η ηλικια εναρξης της σεξουαλικης δραστηριοτητας, οσο
μεγαλυτερος ειναι ο αριθμος των σεξουαλικων συντροφων και οσο περισσοτερους
σεξουαλικους συντροφους εχουν η ειχαν οι τελευταιοι, τοσο αυξανεται ο κινδυνος HPV -μολυνσης.
Ο ιός HPV μπορεί
να μολύνει τους άνδρες το ίδιο εύκολα και με τους ίδιους τρόπους που μπορεί να
μολύνει τις γυναίκες, όμως οι περισσότεροι άνδρες που έχουν μολυνθεί από τον ιό
HPV δεν παρουσιάζουν
ποτέ συμπτώματα ή προβλήματα υγείας λόγω της παραπάνω μόλυνσης. Σε κάποιες
περιπτώσεις η HPV
λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει στους άνδρες οξυτενή κονδυλώματα, σε ποσοστό όμως
πολύ μικρότερο από αυτό των γυναικών (1% στους άνδρες έναντι 10% στις γυναίκες).
Επίσης η HPV λοίμωξη
στους άνδρες μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του πέους, του πρωκτού και του
στοματοφάρυγγα, αλλά τέτοιοι καρκίνοι είναι σπάνιοι. Παραταύτα οι άνδρες όπως
και οι γυναίκες μπορούν να ωφεληθούν από τον εμβολιασμό ενάντια στην HPV λοίμωξη και ουσιαστικά
εμβολιασμός των ανδρών ενάντια στην HPV λοίμωξη παράλληλα με τον αντίστοιχο εμβολιασμό των γυναικών
θα συντελούσε σημαντικά στον περιορισμό της HPV λοίμωξης τόσο σε άνδρες όσο και σε
γυναίκες.
Ο ιος
μεταδιδεται με τη σεξουαλικη επαφη - κολπικη πρωκτική και στοματικη δια του
ενδοφθαλμισμού, δηλαδή για την μετάδωση του ιού δεν είναι αναγκαίο να υπάρχουν
ολοκληρωμένες σεξουαλικές επαφές αλλά αρκεί η απλή επαφή μολυνσμένης περιοχής
σε υγιή ιστό. Ειναι αρκετα δυσκολο να
μεταδοθει με αλλους τροπους, π.χ., με τα χερια, τα κλινοσκεπασματα κ.λ.π.,
χωρις ωστοσο αυτο να αποκλειεται εντελως. Στατιστικες μελετες εχουν δειξει οτι
η πολλαπλη αλλαγη ερωτικων συντροφων, αλλα και η πρωιμη εναρξη σεξουαλικης
δραστηριοτητας σχετιζονται με αυξημενη συχνοτητα μολυνσης με τους διαφορους
τυπους του ιου. Απο τους γνωστους μεχρι σημερα τυπους (HPV1,2...,70,...,) τουλαχιστον 22 μπορουν να
μολυνουν τη γεννητικη περιοχη προκαλωντας αναλογα με τον τυπο απο καλοηθεις
θηλωματωδεις αλλοιωσεις μεχρι βαρειες δυσπλασιες και διηθητικα καρκινωματα (ιοι
χαμηλης, μετριας και υψηλης ογκογενετικης δρασης).
Ο χρονος που
μεσολαβει απο την επαφη με τον ιο μεχρι την εκδηλωση του ποικιλλει, απο μηνες
μεχρι χρονια. Απο τη στιγμη που θα κολλησει κάποιος τον ιο γινεται φορεας, αλλα
δε νοσει απαραιτητα. Μπορει, δηλαδη, να εμφανισει τα συμπτωματα πολυ αργοτερα,
σε ανυποπτο χρονο - συνηθως οταν το ανοσοποιητικο συστημα ειναι <<καταβεβλημένο>>.
Τα κονδυλωματα μεταδιδονται ειτε απο καποιον που ειναι απλως φορεας ειτε απο
καποιον που εχει εκδηλωσει συμπτωματα. Αυτο το οποιο θα εστιασει ο ειδικος δεν
ειναι στο αν κάποιος έχει μολυνθει, αλλα στο αν ο ιος εχει προκαλεσει καποια
αλλοιωση. Διοτι αυτο που πρεπει να αντιμετωπιστει θεραπευτικα δεν ειναι ο ιος
αυτος καθ' εαυτον, αλλα η αλλοιωση που προκαλεσε.
Οι ιοι HPV προσβαλλουν
κυριως το δερμα αλλα και την επιφανεια πολλων οργανων οπως του λαρυγγα, του
οισοφαγου και της ουροδοχου κυστης κλπ. Η θεση ομως που η μολυνση συσχετιζεται
με διαφορες επιπλοκες ειναι το κατωτερο γεννητικο συστημα της γυναικας
(τραχηλος, κολπος, αιδοιο).
Ενοχλητικες
αλλοιωσεις οπως τα οξυτενη κονδυλωματα αλλα και πιθανα επικινδυνες για τη ζωη,
οπως η δυσπλασια και ο καρκινος του τραχηλου της μητρας, σχετιζονται αμεσα με
τη μολυνση απο τον ιο
Αν και η μόλυνση HPV ευθυνεται σε ποσοστο 93% για τη γενεση του
καρκινου της μητρας, αυτη και μονο δεν ειναι σε καμια περιπτωση η αιτια. Πρεπει
να τονιστει οτι το 80% των νέων περιπτωσεων μολυνσης με HPV θα
απαλλαγουν απο τον ιο σε 12 με 18 μηνες, καθως η χημικη ανοσοανταποκριση του
οργανισμου αντιμετωπιζει τον ιο. Επισης
πρεπει να υπογραμμιστει οτι οι χαμηλου βαθμου δυσπλασιες δεν
εξελισσονται παντα σε υψηλου βαθμου η σε διηθηττκο Ca.Υπαρχουν αποδειξεις οτι και αλλοι
παραγοντες παιζουν ρολο στην εμφανιση του καρκινου της μητρας.
Μεχρι τωρα μαζι με τον ιο HPV έχουν ενοχοποιηθει το καπνισμα, η χρηση αντισυλληπτικων και
συνυπαρχουσες λοιμωξεις οπως π.χ. HSV (ερπης γεννητικων οργανων).
Μια στις δεκα
γυναικες προσβαλλεται απο γεννητικα κονδυλωματα, πριν τα 45 ετη, με αυξανομενη
συχνοτητα εμφανισης στις νεαρες γυναικες, συμφωνα με τα αποτελεσματα κλινικης
μελετης, η οποια δημοσιευεται στο περιοδικο <<infectious diseases>>.
Απο τη συγκεκριμενη μελετη, η οποια συμπεριελαβε σχεδον 70.000 γυναικες,
ηλικιας 18-45 ετων, απο τεσσερις σκανδιναβικες χωρες, αποκαλυπτεται οτι
τουλαχιστον σε μια στις δεκα γυναικες εχει καταγραφει τουλαχιστον ενα επεισοδιο
κλινικα διαγνωσμενων γεννητικων κονδυλωματων. Η αναλογια ηταν 9,5% στη
Νορβηγια, 10,1%, στη Δανια, 11,3% στη Σουηδια και 12% στην Ισλανδια.
Aναλυτικοτερα, συμφωνα με τον
καθηγητη απο το ινστιτουτο επιδημιολογιας του καρκινου στην κοπεγχαγη, κ. Susanne Kruger Kjaer, σε πολλες χωρες δεν υπαρχει
παρακολουθηση των γεννητικων κονδυλωματων. Στο Ηνωμενο Βασιλειο, οπου υπαρχει
τετοια καταγραφη, προσφατες αναφορες δειχνουν οτι η διαγνωση των γεννητικων
κονδυλωματων εχει αυξηθει περισσοτερο απο πεντε φορες αναμεσα στο 1972 και το
2006 και εχει προσεγγισει σχεδον τις 60.000 περιπτωσεις γυναικων μονο για το
2006. Τα τελευταια δεκα χρονια, οι διαγνωσεις της πρωτης εκδηλωσης των
γεννητικων κονδυλωματων στο ηνωμενο βασιλειο εχουν αυξηθει εως 20%, οι
υποτροπες υπολογιζονται στο 30% ολων των περιπτωσεων, ενω ενα επιπλεον 12% αφορουσε
επεισοδια που χρειαζονταν αντιμετωπιση για περισσοτερο απο τρεις μηνες. Οι
διαγνωσεις εχουν σταθερα μεγαλυτερη συχνοτητα σε νεαρους ενηλικες, ενω η
συχνοτητα τους σε γυναικες ηλικιας 16-24 ετων ειναι εξι φορες μεγαλυτερη απο
οτι στο συνολο των γυναικων.
Ο επιπολασμος
της λοιμωξης των γυναικων στις ΗΠΑ απο τον ιο των ανθρωπινων θηλωματων (HPV) παρουσιαζει ιδιαιτερο
ενδιαφερον. Για να μελετηθει ο επιπολασμος του HPV σε γυναικες ηλικιας 14-59 ετων,
αναλυθηκαν με την τεχνικη PCR,
κολπικα εκκριματα που συλλεχθηκαν απο τις ιδιες τις συμμετεχουσες και
εντοπιστηκαν 37 τυποι του HPV.
Tο 27% των 1921 δειγματων που μπορουσαν να χρησιμοποιηθουν προς αναλυση βρεθηκαν θετικα στον HPV. O επιπολασμος ηταν αυξημενος, της ταξεως του 45%, στις γυναικες ηλικιας 20-24 ετων (34% για εκεινες ηλικιας 14-24 ετων) και πιο μειωμενος μεταξυ γυναικων ηλικιας 50-59 ετων, της ταξεως του 20%. O επιπολασμος για τους 4 τυπους του HPV που καλυπτε το εμβολιο ηταν στο 1,3% για τον τυπο 6, στο 0,1% για τον τυπο 11, στο
1,5 για τον τυπο 16 και 0,8% για τον τυπο 18 (οι τελευταιοι τυποι θεωρουνται
υπευθυνοι για το 70% περιπου των συμβαματων καρκινου του τραχηλου). O επιπολασμος του HPV στις
γυναικες που ανεφεραν οτι δεν ειχαν ποτέ καμια σεξουαλικη επαφη ανηλθε στο 5%.
Οι προδιηθητικές μορφές είναι 100 φορές συχνότερες από τον διηθητικό καρκίνο του
τραχήλου της μήτρας και για τον παραπάνω λόγο η πρόληψη, πρωτογενής ή
δευτερογενής έχει πολύ μεγάλη σημασία.
Η πρωτογενής πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας συμπεριλαμβάνει τον εμβολιασμό
κατά της HPV λοίμωξης
και τις μεθόδους αναστολής της έκθεσης του ατόμου σε παράγοντες που αυξάνουν
τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
Η δευτερογενής πρόληψη συμπεριλαμβάνει ιατρικές εξετάσεις που συντελούν στην
έγκαιρη διάγνωση προκαρκινικών καταστάσεων ή του καρκίνου σε αρχικά στάδια.
Αυτές είναι.
- Η κυτταρολογική εξέταση επιχρισμάτων από τον ένδο- και έξω-τράχηλο κατά Παπανικολάου
1 χρόνο μετά την έναρξη σεξουαλικών επαφών ή μετά το 21ο έτος
της ζωής. (Σύμφωνα με τις οδηγίες εταιριών κολποσκόπισης και παθολογίας
τραχήλου). - HPV DNA Tests. Πρόκειται για μεθόδους ανίχνευσης και ταυτοποίησης του ιού HPV σε κυτταρολογικό υλικό από τον τράχηλο της μήτρας.
- Κολποσκόπιση.
Πρόκειται για μέθοδο εξέτασης του τραχήλου της μήτρας αλλά και ολόκληρου
του κατώτερου γεννητικού συστήματος της γυναίκας σε μεγέθυνση έως και 24
φορές και υπό δυνατό και ειδικό φως. Με την παραπάνω μέθοδο γίνεται δυνατή
η εκτίμηση των προδρόμων μεταβολών της προδιηθητικής νόσου και επίσης
μπορούμε να πάρουμε βιοψίες.
Eνδειξεις μολυνσης απο ιους HPV μπορει
να αποτελεσουν οι μορφολογικες αλλοιωσεις που παρατηρουνται κατα την
κυτταρολογικη εξεταση (pap test), η οποια μεθοδος ομως δεν εχει μεγαλη
ευαισθησια , δεδομενου οτι αφ΄ ενος ειναι υποκειμενικη και αφ΄ ετερου οι ιοι
ειναι δυνατον να μην εχουν προκαλεσει ακομη βλαβες στα κυτταρα (πολυ συχνα). H ανιχνευση και τυποποιηση
(διαπιστωση ιων χαμηλης, μετριας, υψηλης ογκογενετικης δρασης), του ιου γινεται
με ασφαλεια αποκλειστικα και μονο με τις ιδιαιτερα ευαισθητες μεθοδους της
μοριακης βιολογιας.
Oι πλεον ευαισθητες μεθοδοι
απο αυτες (αλυσιδωτη αντιδραση πολυμερασης (PCR) αν και πολυδαπανη προς το παρον για το διαγνωστικο
εργαστηριο, αποτελει παγκοσμιως τη μεθοδο εκλογης για τη μελετη των λοιμωξεων
απο τους ιους HPV.
H τεχνικη PCR εφαρμοζεται
σημερα στη χωρα μας και η συνεκτιμηση των αποτελεσματων της, με το pap test, με
την κολποσκοπικη εμφανιση του τραχηλου, δινουν τις απαραιτητες πληροφοριες στον
θεραποντα γυναικολογο, ουτως ωστε να εκτιμησει την προγνωση της εξελισσομενης
αλλοιωσης και να λαβει θεραπευτικες αποφασεις.
Το τεστ Παπανικολαου
ειναι μια εξεταση ρουτινας, την οποια πρεπει να πραγματοποιησουν ολες οι
γυναικες απο την εναρξη της σεξουαλικης τους ζωης (η την ηλικια των 18 ετων)
και κατοπιν ετησιως. Αποτελει μια απο τις εξετασεις ρουτινας και screening για
τον καρκινο του τραχηλου (οπως η μαστογραφια για τον καρκινο του μαστου), που
εμφανιζονται σημερα με σκοπο την εντοπιση πιθανων παθολογικων κυτταρων η μη
φυσιολογικων κυτταρων πανω στον τραχηλο και παραλληλα αποτελει την πρωτη γραμμη
εντοπισης του ιου HPV ο
οποιος πλεον τεινει να αποκτησει εικονα επιδημιας αφου αγγιζει πανω απο 40 με
45% του γυναικειου πληθυσμου σημερα.
Επιπλεον περα
απο τον εντοπισμο τυχον παθολογικων η μη φυσιολογικων κυτταρων στον τραχηλο και
στον ενδοτραχηλο της γυναικας με το τεστ Παπανικολαου μπορουμε να εντοπισουμε
ελαφριες κολπιτιδες, τραχηλιτιδες η πιθανες μυκητιασικες μολυνσεις, αυτο ομως
που μονοπωλει το ενδιαφερον τα τελευταια χρονια και αποτελει ενα επιστημονικο
προβληματισμο τοσο για τους ιατρους οσο και για τις ασθενεις, αποτελει ο ιος HPV.
Ο προληπτικος ελεγχος με pap-test
, κολποσκοπηση και DNA τυποποιηση του ιου ειναι τα οπλα που σημερα διαθετουμε για
την προληψη των συνεπειων απο τη μολυνση του ιου HPV.
Ταυτοχρονα υπαρχουν μορφες
μολυνσης που πρεπει απλως να παρακολουθουνται (διαγνωσμενη απλη HPV μολυνση,
η ελαφρου βαθμου δυσπλασια) και μορφες που πρεπει να θεραπευονται (υψηλου
βαθμου δυσπλασια).
Για ολα αυτα πρεπει να λαμβανονται υπ' οψιν η επιπτωση της
μολυνσης στην ψυχολογια και την σεξουαλικη ζωη της ασθενους, η ηλικια της, ο
τυπος του ιου καθως και η γνωμη του εξειδικευμένου στο αντικειμενο
γυναικολογου.
Υπαρχουν
συγκεκριμενες και αποτελεσματικες μεθοδοι προφυλαξης. Η χρηση προφυλακτικου
μειωνει την πιθανοτητα μολυνσης απο τον ιο, χωρις ομως να την εκμηδενιζει. Το
προφυλακτικο, βεβαια, εχει το μεγαλο πλεονεκτημα οτι εμποδιζει τη μεταδοση
πολλων σεξουαλικως μεταδιδομενων νοσηματων και γι' αυτο η χρηση του συνισταται
ουτως η αλλως.
Ένα νεο
προληπτικο οπλο εναντια στον καρκινο του τραχηλου της μητρας εχουν, πλεον, στη
διαθεση τους επιστημονες και γυναικες: το εμβολιο. Προσοχη, όμως, δεν ειναι
πανακεια !
Σε καμια
περιπτωση η χορηγηση του δε σημαινει οτι καταργει το προφυλακτικο η τους
προληπτικους ελεγχους με τεστ Παπανικολαου. Κι αυτο για δυο τουλαχιστον
προφανεις λογους: πρωτον, επειδη το εμβολιο δεν προστατευει απο ολα τα στελεχη
και, δευτερον, επειδη μπορει κάποιος να έχει μολυνθεί απο καποιο στελεχος πριν
απο τον εμβολιασμο. Ο τελευταιος δεν μπορει να αντικαταστησει το τεστ Παπανικολαου,
το οποιο αποτελει και την καλυτερη μεθοδο αδρης απεικονισης για πιθανες παθολογικες
καταστασεις του τραχηλου. Το εμβολιο, ακομη κι εκεινο του μελλοντος, που θα
παρεχει ολοενα μεγαλυτερη προστασια εναντιον <<επικινδυνων>>
στελεχων του ιου HPV, θα
αποτελει μονο ενα μεσο ελαχιστοποιησης της μολυνσης απο HPV, δε θα καλυπτει ολοκληρωτικα.
Στη χώρα μας ο
εμβολιασμός έναντι του ιού HPV
έχει ενταχθεί επίσημα στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών του Υπουργείου Υγείας.
Το μεγάλο όφελος που θα έχει κάθε κοπέλα αν εμβολιαστεί, επιβεβαιώνεται από το
ευρύ ηλικιακό φάσμα σύστασης και ασφαλιστικής κάλυψης που παρέχεται από την
πολιτεία. Τα εμβόλια Χορηγούνται δωρεάν σε ηλικίες 12 - 26 ετών. Ο HPV εμβολιασμός αποτελεί
πρακτική ρουτίνας για τα κορίτσια 12-15 ετών. Η ηλικία αυτή, με αιχμή την
ηλικία των 12 ετών, είναι η περίοδος που ολοκληρώνεται όλη η σειρά των εμβολίων
του εθνικού προγράμματος εμβολιασμών, καθώς η ανταπόκριση στους εμβολιασμούς
είναι η βέλτιστη και η συμμόρφωση εφήβων στις ιατρικές συστάσεις είναι υψηλή.
Το HPV εμβόλιο είναι
ένα ακόμα εμβόλιο της εφηβικής ηλικίας που πρέπει να χορηγείται στην ίδια
ηλικία με τα υπόλοιπα εμβόλια.
Τα
επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι η αιχμή της HPV λοίμωξης είναι η ηλικία από 16 - 26
έτη. Συνεπώς οι έφηβες και νεαρές γυναίκες είναι οι πιο ευάλωτες ηλικιακές
ομάδες. Για τον λόγο αυτό το εμβόλιο παρέχεται δωρεάν έως την ηλικία των 26
ετών, καθώς προστατεύει από μελλοντικές λοιμώξεις όλες τις έφηβες και νεαρές
γυναίκες που δεν έχουν προλάβει να εμβολιαστούν στην ηλικία των 12 - 26 ετών. Σε
άνδρες και γυναίκες η πιθανότητα επαφής με ιό HPV ανέρχεται στο 60-70%
Η δράση των HPV εμβολίων οφείλεται σε
τεχνητά ιόμορφα σωματίδια (VLP
- Virus Like Particles)
τα οποία μιμούνται τον ιό και προάγουν την παραγωγή αντισωμάτων όμως δεν προκαλούν
λοίμωξη διότι δεν περιέχουν γεννετικό υλικό του ιού.
Ο HPV εμβολιασμός ξεκίνησε παγκοσμίως πριν από περίπου 7 χρόνια ενώ
κλινικές μελέτες διαρκούν τα τελευταία 9 χρόνια. Παγκοσμίως έχουν γίνει πάνω
από 100 εκατομμύρια δόσεις και δεν έχει παρουσιαστεί καμιά ανεπιθύμητη ενέργεια
λόγω του παραπάνω εμβολίου. Καμία σοβαρή προκαρκινική βλάβη δεν έχει
παρουσιαστεί μέχρι σήμερα και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι χρειάζεται επανάληψη
του εμβολίου καιά τον χρόνο που διαρκούν οι κλινικές μελέτες. Δηλαδή στα 9 έτη μετά
τον HPV εμβολιασμό
εξακολουθεί και υπάρχει προστασία από τον HPV.
Τα
αποτελέσματα του HPV
εμβολιασμού μέχρι σήμερα είναι:
1.
Μείωση της παθολογικής κυτταρολογίας. Παρουσιάστηκε 75%
μείωση των παθολογικών test pap.
2.
Μείωση των κρουσμάτων γενετικών κονδυλωμάτων
3.
Μείωση των προκαρκινικών αλλοιώσεων
4.
Μείωση των περιστατικών καρκίνου της μήτρας.
Γενικά υπάρχει καλλίτερη
συμμόρφωση στην λήψη Test Pap
μεταξύ των γυναικών που έχουν κάνει το εμβόλιο HPV οι οποίες γενικά είναι πιο
συνειδητοποιημένες σχετικά με την HPV λοίμωξη.
Επαφή
Κέντρο Γονιμότητας και Γυναικολογίας: Γλυφάδα Λεωφ. Δημητριου Γουναρη 196
T.K. 16674
Τηλ. 2106716126
Κιν. 6940296060
ikdmd@hotmail.com